De gebeurtenissen van 3 november vestigen de aandacht nadrukkelijk op dit onderwerp. Eén gezondheid of "One Health", een raamwerk dat benadrukt dat menselijke gezondheidDierlijke en milieuaspecten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. en vereisen gecoördineerde reacties. Het is geen slogan, maar een praktische handleiding voor het anticiperen op risico's en het versterken van preventie.
In Europa heeft een groep internationale instanties en organisaties opgeroepen tot een versnelde invoering ervan. De prioriteit is duidelijk: op een geïntegreerde manier handelen worden geconfronteerd met toenemende bedreigingen door het klimaat, vervuiling, landgebruik en steeds complexere toeleveringsketens.
Wat betekent "One Health" en waarom is het belangrijk?
De Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie definieert deze aanpak als een manier geïntegreerd en holistisch om risico's op het snijvlak van mens, dier en ecosystemen te beheersen en de gezondheid op een duurzame manier in evenwicht te brengen en te optimaliseren.
In dezelfde lijn benadrukt de WHO dat ‘One Health’ ruimte creëert voor dierenartsen, artsen, epidemiologen, milieuactivisten en gemeenschappen zonder silo's werken in het geval van bedreigingen met grote gevolgen.
De Wereldorganisatie voor Diergezondheid herinnert ons eraan dat 60% van de menselijke ziekteverwekkers Ze zijn afkomstig van dieren en 75% van de opkomende infecties zijn van zoönotische oorsprong. Daarom is het noodzakelijk om preventie, toezicht en bioveiligheid te versterken.
Deze moderne beweging heeft wortels die teruggaan tot Manhattanprotocol (2004), die multisectorale en transdisciplinaire samenwerking als norm promootte in het licht van epidemieën en milieucrises.
Europa roept op tot actie: prioriteiten en maatregelen
Negen organisaties (ECDC, EMA, EFSA, EEA, ECHA, FAO, UNEP, WOAH en WHO) roepen, als onderdeel van de Interinstitutionele Groep van de EU en de Quadripartite Dialoog Europa-Centraal-Azië, op tot versterken van bestuur en coördinatie om "One Health" op regionaal, nationaal en lokaal niveau te implementeren.
De context is veeleisend: de zomer van 2025 was de warmste ooit gemeten, met mariene hittegolven in een groot deel van het Middellandse Zeegebied en een brandseizoen dat het historisch gemiddelde ver overtrof, waardoor ecosystemen en bestaansmiddelen in gevaar kwamen.
Agentschappen waarschuwen voor langere muggenseizoenen en Uitbreiding van het West-Nijlvirus, denguekoorts en chikungunya In Europa zijn er naast de druk op de gezondheidszorgsystemen ook risico's voor het dierenwelzijn door blauwtong, besmettelijke nodulaire dermatose en vogelgriep.
Tot de voorgestelde maatregelen behoort de harmonisatie van Interinstitutioneel Actiekader EU-investeringen in capaciteiten, gezamenlijk leiderschap, gegevensuitwisseling en het tot norm maken van sectoroverschrijdende samenwerking.
De Europese Commissie onderstreept ook de dreiging van antimicrobiële resistentie (AMR), met ongeveer 35.000 doden en een geschatte kostprijs van 11.700 miljard euro per jaar in de EU/EER, en ondersteunt lidstaten met financiering, regelgevingstoetsing en doelstellingen voor vermindering van het gebruik.
Klimaat, biodiversiteit en gezondheidsrisico's
Wetenschappelijk bewijs toont aan dat aanhoudende opwarming van de atmosfeer en oceanen, verlies van ijs en hydrologische veranderingen die branden, droogtes en extreme neerslag op het continent verergeren.
In 2024 werd geschat dat het bijna 63.000 doden gerelateerd aan extreme hitte in 32 Europese landen, met een grotere impact op kwetsbare groepen mensen, en een toename van door vectoren overgebrachte ziekten op breedtegraden die voorheen geen risico vormden.
Er zijn ongepubliceerde documenten gedocumenteerd, zoals de muggendetectie in IJsland, geassocieerd met warme perioden en een toename van stortregens in de mediterrane gebieden, wat het waterbeheer en de stadsplanning op de proef stelt.
Milieudegradatie, verlies van leefgebied en niet-duurzaam landgebruik intensiveren het contact tussen wilde dieren, vee en mensen. de waarschijnlijkheid vergroten van zoönotische gebeurtenissen en grensoverschrijdende uitbraken.
Zoönosen en resistentie: twee urgente fronten
Covid-19 heeft laten zien hoe gemakkelijk een ziekteverwekker zich kan verspreiden. springen tussen soorten en zich wereldwijd verspreiden. Deze omvatten ebola, MERS, SARS, vogelgriep, gele koorts, dengue, zika, mpox en hondsdolheid, evenals salmonellose, tuberculose en andere bacteriële, schimmel- en parasitaire infecties.
De WHO legt een verband tussen milieugezondheid en welzijn: luchtvervuiling veroorzaakt jaarlijks miljoenen doden en aanzienlijke economische verliezen, waardoor de noodzaak van een alomvattend beleid inzake luchtkwaliteit wordt versterkt en duurzame mobiliteit.
Ondertussen neemt de antimicrobiële resistentie (AMR) toe: in 2019 werden 1,27 miljoen sterfgevallen toegeschreven aan antimicrobiële resistentie. Zonder strenge maatregelen kan dit aantal nog verder stijgen. ontsnappen in de komende decenniaVerstandig gebruik, vaccinatie en bioveiligheid zijn belangrijke barrières.
Internationale organisaties wijzen erop dat het verbeteren van de bioveiligheid op boerderijen en veterinaire normen zouden een fractie kosten van de buitengewone investeringen die de pandemie met zich meebrengt, met een hoog rendement op gezondheids- en economisch gebied.
Lessen uit internationale initiatieven
Buiten Europa voeren landen als Tanzania projecten uit met steun van PandemiefondsVersterking van laboratoria, bewakings- en responsteams onder de noemer "One Health".
Daar is het werk van gemeenschapsagenten De samenwerking tussen FAO, WHO en UNICEF richt zich op apparatuur, risicocommunicatie en vroege detectie, essentieel om de transmissieketens te doorbreken en het vertrouwen te herstellen.
In Bolivia promoot het PROTECT-project, onder leiding van PAHO en gefinancierd door het Pandemiefonds van de Wereldbank, modernisering van de bewaking, het netwerk van laboratoria (INLASA en CENETROP) en intersectorale coördinatie met een One Health-benadering.
Deze voorbeelden bevestigen dat paraatheid flexibele informatiesystemen vereist. gebeurtenisgebaseerde bewaking en lokale participatie, evenals duidelijke regels voor het delen van gegevens tussen sectoren.
Welke concrete stappen moeten Spanje en de EU nemen?
De geraadpleegde deskundigen en instanties zijn het eens over een routekaart die prioriteit geeft aan: preventie, bewijs en samenwerking om gezondheids- en economische risico's te verminderen.
- versterken de intersectoraal bestuurmet duidelijk leiderschap, gemeenschappelijke normen en stabiele financiering.
- Vouw de geïntegreerde bewaking mens-dier-milieu, met realtime gegevensuitwisseling en een veerkrachtig laboratoriumnetwerk.
- Promoot de landbouw- en veeteeltbioveiligheid, de monitoring van zoönosen en de traceerbaarheid van voedsel.
- Implementeer stedelijke plannen in het licht van extreme hittevectorbestrijding en beleid voor schone lucht.
- Versnel de strategie tegen RAM: verstandig gebruik van antibiotica, vaccinatie en preventieve alternatieven.
- Investeren in risicocommunicatie en gemeenschapsparticipatie om desinformatie te bestrijden.
Er is brede consensus dat de helft van het wereldwijde BBP afhankelijk is van de natuur en dat gezonde ecosystemen miljoenen banen ondersteunen, dus bescherming van natuurlijk kapitaal Het is ook een industrie- en arbeidsbeleid.
Het centrale idee is eenvoudig: als er goed voor dieren en ecosystemen wordt gezorgd, verbetert de gezondheid van mensenEn als we investeren in preventie, verlagen we de kosten van toekomstige noodsituaties en vergroten we de sociale en economische veerkracht.
Dankzij een gecoördineerde aanpak van de EU en de lidstaten verschuift de "One Health"-agenda van theorie naar praktijk: sterk bestuur, toegepaste wetenschap en samenwerking om klimaat-, zoönotische en resistentierisico's te anticiperen en de gezondheid in Spanje en elders in Europa te beschermen.
